۲یزد فردا: یا ۴ میلیون معتاد «تابلو» و «تفننی» در كشور فرقی ندارد. همه اینها احتمالاً تا سالهای سال در میان ما خواهند ماند. از آنها بسته به آنكه چه مقدار مواد با چه درجه خالصی و مرغوبیتی مصرف كنند، عده ای می میرند و عده زیاد دیگری اگر نگوییم روی دوش مشكلات جامعه سوارند، باید بگوییم كه از بند معضلات اجتماع آویزان هستند. فرد «معتاد» یا محترمانه آن «بیمار» خودش «شل» ترین است اما «سخت»ترین شرایط را به جامعه ای كه او نمی پسندد تحمیل می كند تا جایی كه صدای آدم های دلسوز و عدالتخواه را درمی آورد كه به دادش برسند و كنار آنها این سازمانهای حمایتی و اجتماعی اند كه باید هزینه سرسام آور جمع آروی معتادان تابلو و نگهداری و بازپروری آنان در اردوگاهها را تحمل كنند و بپردازند اما باز، «گندی» كه روی دست اجتماع باقی مانده، ادامه می یابد و باز پاك نمی شود و معتاد همچنان هست. - چرا؟ - چرا؟ - چرا؟ ... این پرسش ساده همیشه بوده و همیشه مطرح شد اما پاسخش از سوی مسؤولان آنقدر سخت بوده كه ذهن مردم همیشه بی جواب مانده است. از این رو اصلی ترین پرسش این است كه چه بر سر این همه معتاد و قاچاقچی می آید؟ آیا آنها مطابق قانون مجازات یا خیلی محترمانه درمان می شوند؟ یا اینكه به سادگی دوباره به جامعه بازگشته اند؟ اصلاً سیاست های مبارزه غلط است؟ یا قاچاقچیان بین المللی آنقدر تضمین دارند كه چند هزارتن تریاك را عین چغندر بارمی زنند و در جاده های كشور جابه جا می كنند و یا به سمت تهران می آیند یا از ایران عبور می كنند؟ شاید برای دریافت پاسخ لازم باشد ابتدا به این آمارها توجه كنید: آمارها می گویند... براساس آخرین تحقیقات رسمی كشور شمار مصرف كنندگان موادمخدر ایران بیش از ۲ میلیون نفر است اما آمار سازمانهای بین المللی این رقم را به ۴ میلیون نفر می رساند. از این رقم، یك میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جوانان زیر ۲۰ سال را تشكیل می دهند! براساس آخرین ارزیابی ها، موادمخدر در سال ۸۳ بالغ بر ۹۹۴۷۲ میلیاردریال شامل هزینه های خرید و مصرف موادمخدر، كاهش بهره وری و مشاركت اجتماعی مصرف كنندگان و قاچاقچیان، هزینه های دولت در زمینه كاهش تقاضا و مقابله با عرضه، هزینه آسیب های اجتماعی و.... به اقتصاد ایران ضربه زد. سهم اثرات سوء موادمخدر در اقتصاد ملی در حالی این رقم اعلام می شود كه سایر شاخص های اقتصادی ایران به ترتیب در درآمد ملی ۳۴۲۶۴۲ میلیاردریال، تولید ناخالص داخلی ۳۷۹۶۶۴ میلیاردریال، كل صادرات ۳۰۱۴۳۰ میلیاردریال، ارزش سهام معامله شده در بورس ۶۶۸۰۰ میلیاردریال، هزینه های میزان سرمایه گذاری در صنعت و معدن ۲۸۸۷۵ میلیاردریال است. بدین ترتیب، هزینه های موادمخدر برای كشور، ۲۹ درصد درآمد ملی و كمی بیش از سه چهارم درآمدهای نفتی را تشكیل می دهد و به بیان دیگر حدود سه چهارم درآمد نفت وگاز كشور توسط قاچاقچیان موادمخدر هزینه می شود.این درحالی است كه در محاسبه هزینه های موادمخدر، باید هزینه هایی از قبیل نگرانی مردم از اعتیاد و قاچاق موادمخدر، امر معنوی شهادت و جانبازی هزاران نفر از نیروهای نظامی و انتظامی، ایجاد ناامنی در مرزها و برخی از شهرها و در نتیجه فرار مغزها و كاهش سرمایه گذاری ناشی از آن، انزواجویی معتادان و خانواده های آنها، اثرات مصرف موادمخدر بر تصادفات جاده ای، از بین رفتن خانواده، ایجاد انحراف و فساد در جامعه و نیروهای اجرایی و ... نیز اضافه كرد.علی هاشمی دبیر سابق ستاد مبارزه با موادمخدر با ارائه اسناد و مداركی در این زمینه، می گوید: «سالانه نزدیك به ۱۲ میلیارددلار خسارت و هزینه بر اقتصاد كشور از بابت موادمخدر در تمامی ابعاد از مرز تا مصرف معتادان كه به جیب قاچاقچیان می رود، تحمیل شده است.» او می گوید: ایران در ربع قرن اخیر بیش از ۲۰ هزار درگیری مسلحانه با قاچاقچیان موادمخدر و بیش از ۲۰ هزار قبضه سلاح سبك و سنگین را از آنها مصادره كرده است و نیز ۱۵ هزار نفر نیز در این مدت شهید و مجروح شده اند. جوانان؛ سایه هایی كه قد می كشند آمارها نشان می دهد، اكثر جوانانی كه برای بار نخست موادمخدر مصرف می كنند در میهمانی ها گرفتار این مواد می شوند و در اغلب موارد، مصرف آنان از حشیش یا قرص های روان گردان آغازمی شود. معاون مركز آموزشی سوءمصرف و وابستگی به موادمخدر دانشگاه علوم بهزیستی با اشاره به مصرف ۷۰ درصدی تریاك، ۲۵ درصدی هرویین، ۲۰ درصدی حشیش، مصرف ۱۵ درصدی موادی مانند ال اس دی، كوكایین و اكستاسی در كشور، این ارقام را نگران كننده می داند. دكتر نارنجی ها، از گزارشی قابل توجه یك ارزیابی نگران را به ما می دهد. او می گوید: ازمیان ۶ هزار معتاد جامعه آماری موردبررسی در زندانها، مراكز درمانی خصوصی، دولتی، مردمی و خیابانی، نزدیك به ۲۳ درصد درگروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال قراردارند و به تعبیری دیگر ۷۰ درصد معتادان كشور بین ۲۰ تا ۴۰ سال هستند و همچنین ۹۳ درصد را مردان و ۷ درصد را زنان تشكیل می دهند.او براساس این آمار، سن میانگین سنی اعتیاد دركشور را ۳۲ سال عنوان می كند و ادامه می دهد: ۵۸درصد جمعیت معتاد زیر مقطع متوسطه تحصیلات دارند و ۳۰ درصد كارگر و ۲۰ درصد بیكارند. این محقق اجتماعی بازهم ادامه می دهد كه ۴۷ درصد مصرف كنندگان اولین محل تزریق را منزل خود یا خانه دوستان و ۲۰ درصد درمیهمانی ها ذكركرده و ۴۳ درصد اعلام داشته اند كه سرنگ را قرض داده یا قرض گرفته اند و ۵۰ درصد نیز در تنهایی تزریق كرده اند. آمار بررسی نیز نتایج این تحقیقات را تأیید می كند. براساس آمار سازمان ملل ۳۰ درصد از معتادان دنیا را جوانان ۱۵ تا ۲۰ سال تشكیل می دهند. در كشور ما به گفته سردار ابویی ازمسؤولان ارشد نیروی انتظامی در مبارزه با موادمخدر فقط ۳۰ درصد از معتادان رسمی كشور معادل ۱ میلیون و ۲۰۰هزارنفر را جوانان زیر ۲۰ سال تشكیل می دهند. همچنین بیش از ۹۰ درصد معتادان، متأهلند كه به نوعی برروی سایر اعضای خانواده نیز تأثیر منفی برجای می گذارند. چه كسی مقصراست؟با تمام این آمارها، چه كسی را باید مقصر دانست، معتاد یا خانواده اش را؟ سیاستگذاران و قانون نویسان كشور یا معضلات فرهنگی اجتماعی؟ دستگاههای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و امنیتی و انتظامی و نظامی را یا قوانین؟ مجریان یا مدیران؟ كشورهای خارجی دور یا همسایگان نزدیك و... الآن دنیا ایران را به خاطر فعالیت های مبارزه با موادمخدر بیش از همه كشورهای دیگر ستایش می كند اما باز براساس آمار، ایران مقام اول را در مصرف موادمخدر دارد.به مجموعه دستگاههایی كه در ستاد مبارزه با موادمخدر جمع شده اند، همگی از عملكرد خود دفاع می كنند. هرچند برخی از همین دستگاهها، همكاران خود را در ستاد عریض و طویل مبارزه با موادمخدر به ناكارآمدی متهم می كنند اما باز این امر باعث نمی شود كه فراموش كنیم سیاست های رسمی كشور هم غلط بوده است.چند سال پیش، روزگاری به منع كشت خشخاش اهمیت دادیم و معتادان را به حال خود گذاشتیم و روزگاری دیگر معتادان را گرفتیم و بستیم اما قاچاق را رها كردیم و البته زمانی هم به قاچاق و معتاد تاختیم. اما از بیكاری و ضعف فرهنگی غافل شدیم. اما اینها یك طرف قضیه هستند. علی رغم همه تلاشها، همه سیاستها، همه كارهای مثبت و منفی، طرف دیگر مسأله خیلی غم انگیز است. بازهم به این آمار كه دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد ارائه می كند و دفتر این سازمان درتهران دراختیار ما قرار می دهد توجه كنید: درحال حاضر كل زمین زیركشت خشخاش در جهان ۱۹۶۰۰ هزارهكتار است كه بیش از سه چهارم آن مربوط به كشورهای افغانستان، لائوس و میانمار است.سطح زیركشت تریاك سال ۲۰۰۳ میلادی افغانستان ۸۰ هزار هكتار بود كه از آن سه هزار و ۶۰۰ تن تریاك به دست آمد. با توجه به اینكه سطح زیركشت تریاك سال ۲۰۰۴ میلادی در همین كشور با ۵۱ هزار هكتار رشد به ۱۳۱ هزار هكتار رسید، مقدار تریاك تولیدی ۴۲۰۰ تن بود. با توجه به فراگیری كشت خشخاش در ۳۴ استان افغانستان حجم محصول به دست آمده از لحاظ كمی چندان تغییر نكرده است. اگر به رشد زمین زیر كشت در جهان دقت كنیم میانمار ۲۳ درصد و لائوس ۴۳درصد كاهش داشته است اما در مجموع زمین زیر كشت تریاك در كل جهان ۱۶درصد رشد داشته كه علت آن افزایش زمین زیر كشت در افغانستان بوده است. اما بزرگترین مصرف كنندگان تریاك و هرویین در كشورهای آسیایی همچون ایران قرار دارند. حالا این دو را كنار هم بگذارید و به آمارها نگاه كنید. همه چیز دستگیرتان می شود. افغانستان توسعه نیافته و تولیدكننده نخست جهان در موادمخدر، كمترین میزان مصرف كننده را دارد، آن وقت ایران در حال توسعه و حداقل پیشرفته در برابر همسایه شرقی خود، بزرگترین مبارز با موادمخدر در جهان می شود نخستین كشور در مصرف موادمخدر.طبق گفته های یك مقام مسؤول در وزارت كشور شورای عالی امنیت ملی در سال ۱۳۸۳ به دست اندركاران مبارزه با موادمخدر سه سال فرصت داده كه كشور را از حالت بحران مصرف موادمخدر خارج كنند.باید توجه داشت، ایران به لحاظ جغرافیایی همسایه بزرگترین كشور تولیدكننده خشخاش و مخدرهای طبیعی است كه به طور متوسط سالانه حدود سه هزار تن موادمخدر تولید می كند و در سال جاری نیز بنابر اطلاعات دریافتی با كمك و همكاری بیشتر كشورهای مستقر در افغانستان كشاورزان خشخاش كار توانستند این میزان را به پنج هزار تن برسانند.دكتر محمد خباز قائم مقام سازمان بهزیستی كشور می گوید: سالانه بیش از ۴هزار تن موادمخدر در افغانستان تولید می شود كه كشور ما بهترین محل عبور موادمخدر به دیگر كشورهای مصرف كننده است. وی با بیان اینكه در طول ۲۵سالی كه از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد، تاكنون ۴۶هزار تن تریاك در افغانستان تولید شده است می گوید: موادمخدر امروزه به عنوان اولین و مهمترین منبع درآمد اقتصادی جهان است، به طوری كه سالانه ۱۶۰۰ میلیارد دلار درآمد مالی از این بخش تأمین می شود.با این حال یكی از مسؤولان ستاد مبارزه با موادمخدر كشور می گوید: در ایران هر دقیقه یك معتاد می میرد.در حالی كه این مسؤول از مصرف روزانه دو تن موادمخدر به ارزش ۴۵هزار میلیارد ریال در كشور خبر می دهد برخی كارشناسان و دستگاهها معتقدند كه روزانه بین دو تا ۶ تن موادمخدر توسط معتادان ایرانی مصرف می شود و ۱۳میلیون نفر نیز به نوعی درگیر با مشكل موادمخدر هستند.سردار ابویی یك مقام نیروی انتظامی در امر مبارزه با موادمخدر می گوید: متوازن ساختن همه فعالیتهایی كه در راستای مبارزه با موادمخدر صورت می گیرد، بویژه در بعد فعالیت كاهش عرضه و تقاضا با جمع آوری معتادان خیابانی از سطح شهر و ایجاد مركز بازپروری و نگهداری معتادانی كه اقدام به ترك نمی كنند و مجازات قاطع و به موقع با عناصر اصلی قاچاق موادمخدر كه در تمام این موارد نیازمند برنامه ریزی های كارشناسانه در دوره زمانی ۵ تا ۱۰ساله ای امر پیگیری و درمان اعتیاد هستیم.اشرف بروجردی معاون اجتماعی وزیر كشور هم می گوید: بالا رفتن آمار اعتیاد در ایران به دلایل مختلفی مانند اعتیاد حمل كنندگان مواد، پرداختن به بحث پیشگیری پیش از درمان و عدم آموزش و اطلاع رسانی كافی افراد جامعه در امر مبارزه با اعتیاد و همچنین افزایش مراكز ترك اعتیاد و داروهای جایگزین صورت گرفته است.وی می افزاید: در زمینه مبارزه با اعتیاد گامهای كندی تا به امروز انجام شده، باید آموزشها را از طریق آموزش چهره به چهره و همچنین برگزاری كلاسهای آموزشی در سطح مدارس، دبیرستانها، دانشگاهها و تمامی آموزشگاهها برای افراد خانواده ها فراگیر كنیم.بروجردی معتقد است: یك ستاد نهادی مانند ستاد مبارزه با موادمخدر به تنهایی نمی تواند این معضل را حل كند و نیاز به همكاری و هماهنگی تمام نهادهای مرتبط مانند صدا و سیما، آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و... وجود دارد. وی تصریح می كند: برای كاهش اعتیاد، باید مكانیزمهای قوی تری بر روی كنترل توزیع در كشور صورت گیرد.اعتیاد و موادمخدر در ایران، آمارها و تحقیقات، واقعیات همه و همه زنگ خطری است كه سالهاست به صدا درآمده و كسی صدای گوشخراش آن را نمی شنود؟ یا، نه! می شنود، كاری از دستش برنمی آید؟ دیگر طرحها و مدلهای مبارزه جواب نمی دهد؛ مبارزه با موادمخدر در ایران نیازمند دمیدن روحی تازه است روحی كه معتاد ایرانی به انواع موادمخدر را درمان كند و قبل از درمان نیز پیشگیری. آیا آن روز فرامی رسد كه جوان، پیر، زن و مرد ایرانی هیچ یك آلوده به مواد نباشد؟ آن روز زیاد دور نیست. جواد دلیری منبع : روزنامه ایران

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا